Arbeidstijdenbesluit
Het is aan de werkgever ervoor te zorgen dat de werkplek gezond en veilig is. Het is niet de bedoeling dat werknemers arbeidsongevallen krijgen, een beroepsziekte oplopen of ziek worden vanwege de slechte arbeidsomstandigheden. Hier hoort bij dat werknemers niet te lang achter elkaar werken. En tijd hebben om te herstellen tussen twee diensten door. De regels hiervoor staan in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en in de Arbeidstijdenwet.
De Arbowet geeft richtlijnen voor een gezonde en veilige werkomgeving. De werkgever moet toezien op de gezondheid en veiligheid op de werkvloer en werknemers beschermen tegen arbeidsrisico’s. De wet bepaalt dat bedrijven een goed arbobeleid voeren, een RI&E hebben, een preventiemedewerker benoemen en bij ziekteverzuim een bedrijfsarts inschakelen. Ook hebben werkgevers de taak hun medewerkers voor te lichten over de risico’s die ze lopen en de bescherming die ze hiertegen krijgen.
Zelf verder invullen
De Arbowet zet niet tot in de details uiteen wat een werkgever precies moet doen en laten. In plaats daarvan geeft de wet algemene doelen waaraan bedrijven moeten voldoen. Hoe de werkgever deze doelen precies bereikt, kan hij samen met zijn werknemers nader invullen, op zo’n manier dat het zo goed mogelijk bij zijn bedrijf en de werkzaamheden past. Vaak gebeurt dit op branche- of sectorniveau. Werkgevers(organisaties) en werknemersorganisaties spreken dan zogenoemde middelvoorschriften af. Het grote voordeel is dat deze middelen goed aansluiten op de specifieke arbeidsomstandigheden en arbeidsrisico’s in de eigen branche of sector. Nadere algemene regels voor specifieke arbeidsrisico’s zijn uitgewerkt in het Arbobesluit. Hierin staan bijvoorbeeld bepalingen over veiligheid op bouwplaatsen, fysieke belasting en persoonlijke beschermingsmiddelen.
Fitte werknemers werken veiliger
Ook de Arbeidstijdenwet (ATW) is een kaderwet. Deze wet bevat algemene bepalingen over arbeidstijden en de doelen die werkgevers moeten halen met hun arbeidstijdenbeleid. In de wet staan de maximale werktijden per dienst of dag, per week en per aantal weken en de minimale pauzetijden en rusttijden tussen diensten en tijdens het weekend. De wet wil ervoor zorgen dat werknemers voldoende rust krijgen om te herstellen na een dienst. Dit bevordert hun gezondheid en zeker ook de veiligheid op de werkvloer. Fitte werknemers werken veiliger en raken minder snel betrokken bij arbeidsongevallen. Wel heeft de werkgever mogelijkheden om – in overleg met werknemers! – van de regels uit de ATW af te wijken. Vaak gebeurt dit in cao’s of afspraken met de ondernemingsraad.
ATW geldt niet voor veelverdieners
Meer gedetailleerde regels voor bepaalde groepen werknemers zijn te vinden in het Arbeidstijdenbesluit. Er zijn werknemers die niet onder de ATW en het Arbeidstijdenbesluit vallen: voor werknemers die meer dan drie keer het minimumloon verdienen, gelden de arbeidstijdenregels niet. Voor deeltijders geldt dit – naar rato – ook.
