Veiligheidscultuur en veilig gedrag

Veiligheid is meer dan de regels navolgen. Het is vooral een kwestie van gedrag van werknemers. Het individuele gedrag van werknemers staat sterk onder invloed van de veiligheidscultuur in een organisatie. En die veiligheidscultuur valt of staat met goed leiderschap.

Welk gedrag op de werkvloer gewenst is, bepaalt een bedrijf vooral zelf. De veiligheidscultuur in een bedrijf wordt bepaald door de gewoonten, aannames en ongeschreven regels van werknemers. In organisaties met een goede veiligheidscultuur houden werknemers zich aan de veiligheidsregels, dragen hun veiligheidshelmen en -schoenen als dat verplicht is en spreken elkaar aan op onveilig gedrag. Bedrijven waar werknemers laks zijn met de regels of waar het stoer is om beschermingsmiddelen niet te gebruiken, hebben geen goede veiligheidscultuur. In zulke organisaties komen ongelukken meer voor.

Het goede voorbeeld

Leidinggevenden hebben een belangrijke rol in het stimuleren van een goede veiligheidscultuur. Zij kunnen het onveilige gedrag van werknemers ombuigen naar veilig gedrag door onveilig gedrag niet te accepteren en werknemers hierop aan te spreken. Doen ze dit niet, dan wordt onveilig werken de norm. Ook werknemers die toch veilig willen werken, zullen de regels dan sneller aan hun laars lappen. Voor een goede veiligheidscultuur is het wel van belang dat leidinggevenden zelf het goede voorbeeld geven. Ook moeten zij een open cultuur creëren waarbij werknemers fouten en incidenten kunnen melden zonder bang te hoeven zijn voor sancties.

Bij de tijd houden

Veiligheid op de werkvloer vereist ook dat werknemers veilig gedrag vertonen. De beste manier om werknemers zich veilig te laten gedragen is in de praktijk niet wenselijk: regelmatig een arbeidsongeval. De schrik zit er dan zo goed in dat werknemers goed opletten en zich nauwkeurig aan de veiligheidsregels houden. Na een tijdje zwakt deze alertheid weer af en worden werknemers nonchalant. Dit kunnen werkgevers ondervangen door regelmatig voorlichting en instructie te geven over veilig werken. Zo kunnen ze werkgevers – zonder arbeidsongevallen – bij de tijd houden. Een andere manier is het stimuleren van betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid van werknemers. Ze zijn zich dan bewuster van hun eigen rol binnen de organisatie, ook als het gaat om veiligheid. Veilig gedrag vereist voortdurend aandacht.